سالن تماشاچیان

به طور کلی طراحی سالن که مخاطبین در آن قرار می گیرند به عوامل متفاوتی چون نوع تئاتر و نمایش نوع صحنه و به طور کلی بستگی به شیوه ی طراحی دارد. یکی دیگر از عناصری که در فرم و طراحی این فضا موثر است تعداد صندلی هاست.

اگر چه تعداد صندلی امکان اجرای فعالیت های متنوع تر و در عین حال بازگشت مالی بیشتری را فراهم می کند. اما تعداد کمتر صندلی ها در تئاتر صمیمیت و زاویه ی دید بهتری برای مخاطب و بازیگر به ارمغان می آورد. چشم انسان جزئیات چهره را از فاصله ی بیشتر از 20 متر تشخیص نمی دهد و به دلیل همین محدودیت ها و برای داشتن هندسه ای واضح در تئاترهایی که صحنه در انتهای آن قرار می گیرد. عرض سالن به گونه ای است که تنها تعداد محدودی از تماشاچیان در زاویه ی دید معقول و با رابطه ی نزدیک با بازیگر قرار می گیرند. برای جانمایی بیشتر در این فضاها می توان از بالکن های مماس استفاده کرد. در مراکز همایش معمولاً جایگاه حضار به اتاق های کوچکتر تقسیم می شوند که این مهم به واسطه ی پارتیشن های کشویی و تاشو امکان پذیراست. این عمل در مورد تئاترهایی که دارای کف پلکانی هستند، دشوار است ابعاد جایگاه به نوع صندلی ها بستگی دارد و فاصله ی بین صندلی ها را تعیین می کند. در شروع کار طراحی جایگاه باید تیپ صندلی ها مشخص شود. حداقل مساحت لازم برای صندلی های قدیمی 40× 80 سانتیمتر است. عرض این صندلی ها 40 سانتی متر است. اما ابعاد صندلی های جدیدی متفاوت اند. گاه با فاصله ای حدود 5/1متر برای صندلی هایی با عرض 75 سانتی متر طراحی می شوند. صندلی ها را معمولاً در ردیف های خطی یا به صورت منحنی می چینند. در برخی از تئاترها به صورت زاویه ای نیز چیده می شوند. با دقت در نحوه ی چیدن صندلی ها می توان شکل صحیح چیدمان را یافت. اما در حالت کلی هر چه شعاع کوچکتر باشد بهتر است و تماشاچیان بیشتری می توانند رو به صحنه بنشینند اما باید فضای کافی برای مسیر رفت و آمد بین صندلی ها در نظر گرفته شود.

عناصر فضایی

صحنه

در یک تئاتر تنها مسائلی از قبیل نوع آکوستیک و نحوه ی خطوط سایت نیست که اهمیت دارد اگر چه هر یک از فضاها به نوبه ی خود مهم و درخور توجه اند. مثلاً پشت صحنه ماشینی برای نمایش است و لابی فضایی برای گردهمایی اما صحنه نمایش قلب تئاتر است و مکانی است که مجموعه ای از فعالیت ها برای دستیابی به بازتابی حیاتی و تاثیر گذار در تجربیات کسانی که به تماشای تئاتر می آیند در آن صورت می گیرد در حالت عادی عرض صحنه دو برابر مدخل صحنه می باشد و عمق صحنه از پرده ی ضد حریق 4/3 عرض صحنه است ارتفاع تا بالکن زیر سقف و تا سطح زیرین آن باید بزرگتر و یا حداقل مساوی ارتفاع متوسط جایگاه حضار به اضافه ارتفاع مدخل صحنه انتخاب شود. در هر طرف صحنه فضاهایی برای طراحی صحنه به ارتفاع 20/2 طراحی می شود. این محل ها نسبت به صحنه دید دارد و دارای خروجی به طرف صحنه می باشد. وجود راهی برای فرار نیز ضرورت دارد. عرض کریدور در سطح صحنه باید بیشتر و یا مساوی 20/2 باشد. اگر مساحت صحنه بدون در نظر گرفتن صحنه های کناری و پشت صحنه بزرگتر از 350 متر مربع باشد. عرض کریدورها به اندازه 150 میلیمتر به ازای هر 50 متر مربع افزایش داده می شود. علاوه بر انواع آرایش فضایی که در طراحی تئاتر از نظر فرم نام برده شد، صحنه ها نیز به نوبه ی خود بخش های مختلفی دارند.

به لحاظ فرم

صحنه ی میدانی

در تئاترهای میدانی مخاطبین در هر چهار طرف صحنه می نشینند. در این نوع تئاتر باید فضای کافی برای اجرا و رابطه ی صحیح با مخاطبینی که در چهار طرف نشسته اند ایجاد شود. عموماً صحنه 9 – 6 متر عرض داشته و در تمام زوایا از نظر طراحی صحنه، مبلمان و جانمایی هنرپیشه ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرد و در این شیوه اتاقکی برای تاسیسات و آویزها در بالای صحنه طراحی می شود. در چنین صحنه هایی نورپردازی باید در تمامی زوایای سن انجام شود. طوری که هنر پیشه کاملاً در مرکز توجه قرار گیرد به کار بردن تدابیر لازم برای وضوح صدا نمایش و کنترل انعکاس های ناخواسته ی صدا و همچنین استفاده از بلندگوها از موارد پر اهمیت در این سالن هستند.

مقدمه

معماری تئاتر یکی از پیچیده ترین و غنی ترین حوزه های طراحی معماری است. زمانی که کار طراحی چنین فضایی را آغاز می کنید با مسائلی مواجه می شوید که تنها با پاسخگویی به سوالات بنیادین می توانید راه حلی برای شان بیابید. سوالاتی از قبیل اینکه « چگونه می توان اتاقی طراحی کرد که با وجود بزرگ بودن، کوچک به نظر برسد؟» «چگونه باید در اتاق یک نقطه ی تمرکز ایجاد کرد؟» «چگونه گروهی از مخاطبین را چنان در فضا به جریان بیاندازیم که در مقام جمعی از انسان ها بتوانند یک احساس واحد را به شکل مشترک تجربه کنند؟» و «هندسه ی فضایی که به اشتراک گذاشته می شود چیست؟» اگر با این مسائل درگیر شوید و همه ی مهارت خود را به کار برید ممکن است به طراحی موفق دست یابید اما بدون در نظر گرفتن پرسش های بنیادین علی رغم در اختیار داشتن یک نمای شیک و مد روز و یا امکانات کافی برای تبلیغات بی شک در عمل شکست خواهید خورد.